Sytuacja smogowa w Poznaniu w 2019

W pozostałe zimowe dni nie było wiele lepiej: według danych ze stacji pomiarowych WIOŚ stężenie PM10 i PM2.5 wielokrotnie przekraczało normy, zwłaszcza w centrum miasta (Dąbrowskiego). Na obrzeżach miasta (stacja na ulicy Polanka) było tylko odrobinę lepiej.

Statystyki takie jak ta są przerażające, ale trzeba zachować do nich pewną rezerwę. Miejsca na „liście smogu” potrafią się zmieniać z godziny na godzinę, np. jeśli przyjdzie lepsza pogoda. Nie zmienia to faktu, że nasze powietrze jest często niebezpieczne dla zdrowia i warto zwracać na to uwagę.

Z roku na rok jest jednak coraz gorzej nie tylko w Poznaniu, ale w całej Polsce. Skąd bierze się smog, o którym tyle się mówi, i czy faktycznie jest tak szkodliwy dla naszego zdrowia, jak informują media?

Czym jest smog

Smogiem nazywa się mieszaninę szkodliwych dla organizmu ludzkiego związków chemicznych i powietrza. Tworzy się on w konkretnych warunkach atmosferycznych: zwłaszcza podczas bezwietrznej pogody, w której dominuje wilgotne powietrze. Smog powstaje przez zmieszanie toksycznych gazów i pyłów, które wytwarzane są przez piece domowe (m.in. palenie śmieciami czy bardzo stare piece), zakłady przemysłowe oraz samochody. W skład smogu wchodzą między innymi tlenki siarki, tlenek azotu, a także pyły – w tym kancerogenne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA).

Jak sprawdzić stan powietrza w Poznaniu

Smog jest mierzony zarówno przez oficjalne stacje GIOŚ, ale także przez dodatkowe i nieoficjalne punkty (np. Syngeos czy stacje prywatne). Stężenie szkodliwych pyłów można sprawdzić przy pomocy różnych aplikacji, m.in. Kanarek, Plume czy Smog Alert. Jeżeli normy PM10 i PM2.5 w aplikacjach określane są jako „bardzo dobre” i „dobre” zwykle oznacza to, że stężenie szkodliwych dla ludzi cząsteczek w powietrzu jest stosunkowo niskie. Dzieje się tak z reguły w deszczowe, wietrzne dni i wiosną oraz latem. Jeżeli jednak stężenie tych dwóch czynników znacząco przekracza normy, a aplikacje zaznaczają słupki z ich wartościami na żółto/pomarańczowo bądź czerwono, oznacza to, że nie powinno się wychodzić z domu, gdy nie ma takiej konieczności.

https://powietrze.poznan.wios.gov.pl/dane-pomiarowe/automatyczne/stacja/2/parametry/16-23-30-25-28-3032-22-17-24/miesieczny/02.2019

Ostrzeżenia zwykle dotyczą astmatyków, osób chorych, starszych i – zwłaszcza – małych dzieci. Spacery zimą w większych miastach powinny również przemyśleć kobiety w ciąży: rozwijające się płody są bowiem bardzo podatne na szkodliwe związki chemiczne, które unoszą się wtedy w powietrzu.

Czym grozi smog

Smog może mieć różny wpływ na organizm ludzki. Przykładowo u płodów lub dzieci we wczesnym etapie rozwoju może prowadzić do poważnych opóźnień w rozwoju umysłowym (m.in. kontakt z WWA). Oprócz tego naukowcy ostrzegają, że częste spacery przy zanieczyszczonym powietrzu mogą sprzyjać urodzeniu wcześniaków. Z kolei jeżeli chodzi o osoby cierpiące na choroby płuc, serca czy choroby skórne, to długotrwały kontakt ze smogiem może bardzo zaostrzyć stany chorobowe i zapalne.

Jakie choroby wywołuje smog?

Mniejsza wydolność układu oddechowego,
niewydolność nerek, wątroby i oskrzeli,
zwiększone ryzyko występowania nowotworów,
zwiększone ryzyko występowania zaćmy,
zaostrzenie stanów alergicznych,
zaostrzenie chorób serca, płuc, skórnych,
zwiększone ryzyko występowania alergii, astmy,
ryzyko przewlekłej obturacyjnej choroby płuc/zapalenia oskrzeli,
duszności, problemy z oddychaniem,
choroby układu krążenia.

Jeżeli normy znacząco przekraczają dopuszczalne wartości, to warto także ograniczyć aktywność fizyczną na świeżym powietrzu. Ćwiczenie na dworze, gdy stężenie PM2.5 i PM10 jest znacząco przekroczone jest niebezpieczne między innymi dlatego, że podczas wysiłku fizycznego człowiek oddycha nie tylko szybciej, ale również robi głębsze wdechy, przez co więcej zanieczyszczeń dostaje się do jego płuc.

Smog w Poznaniu – jak z nim walczyć?

Smog jest bardzo niebezpieczny dla każdego człowieka – tylko wspólne działanie może sprawić, że ludzie będą w stanie przeciwdziałać jego szkodliwym efektom. Każdy człowiek i każde jego działanie się liczy: dbając o czystość powietrza wokół siebie dbasz nie tylko o swoje zdrowie, ale także swojej rodziny i przyszłych pokoleń. Już drobne zmiany podjęte przez większą grupę ludzi mogą sprawić, że ryzyko smogu będzie systematycznie spadać z roku na rok.

Wybierz transport miejski

Osobną kwestią jest kontrola fabryk, emitujących głównie dwutlenek siarki, przez państwo. My – zwykli ludzie – możemy zacząć drobne zmiany od siebie. Przyczyną smogu są m.in. spaliny samochodowe, dlatego jeżeli pogoda na to pozwala, wybieraj spacery zamiast podróży autem. Oprócz tego warto rozważyć poruszanie się komunikacją miejską (szczególnie tramwajami), jeżeli pogoda jest niesprzyjająca. Poznań oferuje również różnorodne ekologiczne środki transportu, jak na przykład hulajnogi elektryczne Lime, rowery miejskie czy hopcar.pl.

hopcar.pl to specjalna aplikacja on-line, która umożliwia użytkownikom umawianie się na wspólne dojazdy do pracy w Poznaniu (tak zwany miejski carpooling). Jest bardzo intuicyjna w obsłudze i działa na wszystkich smartfonach, mających dostęp do internetu. Na tę chwilę zasięg jej działania to Poznań i okolice.

Pal rozsądnie

Palenie nieodpowiednim opałem bądź używanie do ogrzewania domu starych pieców również przyczynia się do powstawania smogu. Jeżeli w Twoim domu znajduje się takie urządzenie, warto je wymienić (na taką wymianę można uzyskać dofinansowanie). Oprócz tego pamiętaj, żeby zawsze palić właściwym opałem. Spalanie kartek papieru, gazet, opakowań po żywności czy starych desek (zwłaszcza tych pochodzących z mebli) skutkuje emisją szkodliwych związków chemicznych. Dym, który powstaje, jest nie tylko gęsty i śmierdzi, ale również regularnie podtruwa Ciebie i Twoje otoczenie.

Zadbaj o to, by ocieplać dom przy pomocy odpowiedniego materiału opałowego, ale także, gdy widzisz podejrzany dym u sąsiadów – zadzwoń po straż miejską, która zajmie się takim zgłoszeniem. Obecnie palenie śmieciami jest niedozwolone: za to można dostać mandat do 500 złotych, a w przypadku nagminnego łamania prawa sprawa może zostać nawet skierowana do sądu.

Smog w Poznaniu – jak sobie z nim radzić?

Jak radzić sobie ze smogiem w nadchodzącą zimę? Przede wszystkim należy codziennie sprawdzać stan powietrza. Warto także ustawić sobie przypomnienie w wybranej aplikacji – dzięki temu przekroczone normy Cię nie zaskoczą. Jeżeli wartości są wysokie: staraj się unikać wychodzenia z domu. Nie ćwicz także na zewnątrz, a jeżeli już musisz, kup specjalną maskę antysmogową. Pamiętaj jednak, by filtr nie przepuszczał nawet bardzo małych cząsteczek (czyli PM2.5). Dbaj też o swoje otoczenie i zgłaszaj straży miejskiej, gdy widzisz że z komina wydobywa się żółty, śmierdzący dym. Sam możesz także ograniczyć emisję spalin do atmosfery – korzystaj z komunikacji miejskiej lub spaceruj, gdy jakość powietrza i pogoda na to pozwalają.

W cieplejsze dni można także korzystać w Poznaniu z szeregu odpłatnych bądź darmowych udogodnień, takich jak rowery miejskie, hulajnogi Limo czy hopcar.pl lub inne rozwiązania carpoolingu. Pamiętaj, że każdy człowiek się liczy i Twoje decyzje mogą mieć wpływ na najbliższe otoczenie. Ty zmienisz trochę swoje życie, a Twoi znajomi i rodzina mogą pójść w Twoje ślady: dzięki temu wspólnie mamy szansę zminimalizować ryzyko smogu w następnej dekadzie.